शाहू पुरस्कार ज्येष्ठ चित्रपट नाट्य दिग्दर्शक डॉ. जब्बार पटेल यांना जाहीर करण्यात आला आहे. राजर्षी शाहू मेमोरियल ट्रस्टच्या वतीने दिल्या जाणार्‍या या पुरस्काराची घोषणा ट्रस्टचे पदसिद्ध अध्यक्ष तथा जिल्हाधिकारी अमोल येडगे यांनी केली.
शाहू जयंतीदिनी (दि. 26) शाहू स्मारक भवन येथे मान्यवरांच्या हस्ते या पुरस्काराचे वितरण होणार आहे.
यावेळी जिल्हाधिकारी अमोल येडगे म्हणाले, डॉ. जब्बार पटेल यांनी मराठी आणि हिंदी चित्रपटसृष्टीला संवेदनशील आणि विचारप्रवृत्त करणारे चित्रपट दिले. त्यांचे नाट्य आणि चित्रपट दिग्दर्शन, सामाजिक मुद्द्यांवरील आशय आणि प्रयोगशीलता यामुळे त्यांना भारतीय चित्रपट आणि नाट्यसृष्टीत आदरणीय स्थान प्राप्त झाले आहे. त्यांचे कार्य मराठी संस्कृती आणि कलेला समृद्ध करणारे आहे आणि ते आजही नव्या पिढीला प्रेरणा देतात.
नाट्यक्षेत्रातील योगदान
जब्बार पटेल यांनी 1970 च्या दशकात नाट्यक्षेत्रात पदार्पण केले. त्यांनी प्रोग्रेसिव्ह ड्रॅमॅटिक असोसिएशनमध्ये हौशी नाट्यकलावंत म्हणून काम सुरू केले. याच संस्थेत त्यांनी विजय तेंडुलकर यांच्या 'अशी पाखरे येती' आणि 'घाशीराम कोतवाल' या नाटकांचे दिग्दर्शन केले. विशेषतः 'घाशीराम कोतवाल' (1972) हे नाटक पेशवेकालीन कथानकावर आधारित असूनही आधुनिक राजकीय आणि सामाजिक मुद्द्यांवर भाष्य करणारे ठरले. या नाटकाने राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर विक्रमी प्रयोग केले आणि जब्बार पटेल यांना नाट्यक्षेत्रात प्रसिद्धी मिळवून दिली.
त्यांनी जर्मन नाटककार बर्टोल्ट ब्रेख्त यांच्या 'थ्री पेनी ऑपेरा' या नाटकावर आधारित 'तीन पैशाचा तमाशा' आणि 'पडघम' यांसारख्या नाटकांचेही दिग्दर्शन केले. त्यांनी थिएटर ॲकॅडमी या प्रायोगिक नाटकांसाठीच्या संस्थेची स्थापना केली, ज्यामुळे मराठी रंगभूमीला नवीन दिशा मिळाली.
चित्रपटसृष्टीतील योगदान
जब्बार पटेल यांनी मराठी आणि हिंदी चित्रपटसृष्टीत आपल्या संवेदनशील आणि सामाजिक मुद्द्यांवर आधारित चित्रपटांद्वारे अमिट छाप सोडली. त्यांचा पहिला चित्रपट 'सामना' (1974), ज्याची कथा विजय तेंडुलकर यांनी लिहिली, हा राजकीय सारीपाटावर आधारित होता. या चित्रपटात निळू फुले आणि डॉ. श्रीराम लागू यांच्या दमदार अभिनयाने प्रेक्षकांना खिळवून ठेवले.
त्यांचे उल्लेखनीय चित्रपट :
'जैत रे जैत' (1977) : गो. नी. दांडेकर यांच्या कादंबरीवर आधारित, आदिवासी जीवनावर प्रकाश टाकणारा.
'सिंहासन' (1979) : अरुण साधू यांच्या कादंबरीवर आधारित, राजकीय डावपेच आणि सत्तासंघर्ष यांचे चित्रण.
'उंबरठा' (1982) : स्त्री-मुक्ती आणि सामाजिक सुधारणांवर आधारित, स्मिता पाटील यांच्या अभिनयाने गाजलेला.
'डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर' (2000) : डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या जीवनावर आधारित, ज्याची निर्मिती अत्यंत संशोधनानंतर केली गेली. या चित्रपटासाठी त्यांनी चैत्यभूमीपासून कोलंबिया विद्यापीठापर्यंत प्रवास करून माहिती गोळा केली.
जब्बार पटेल यांना त्यांच्या योगदानासाठी अनेक पुरस्कार मिळाले आहेत:
सात राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार
आठ महाराष्ट्र राज्य चित्रपट पुरस्कार
सात फिल्मफेअर मराठी पुरस्कार
फिल्मफेअर मराठी जीवनगौरव पुरस्कार
संगीत नाटक अकादमी पुरस्कार (1978)
महाराष्ट्रातील चित्रपट क्षेत्रातील सर्वोच्च सन्मान 'व्ही. शांताराम पुरस्कार' (2005)
भारत सरकारचा चौथा सर्वोच्च नागरी सन्मान 'पद्मश्री' (1982)
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा
Please write comment आपल्या बहुमूल्य प्रतिक्रिया बद्दल मनःपूर्वक आभारी आहोत..🙏🙏