नेल्सन मंडेला..

 नेल्सन मंडेला (Nelson Mandela) हे दक्षिण आफ्रिकेचे एक महान क्रांतिकारक, वर्णभेदविरोधी नेते आणि पहिले कृष्णवर्णीय अध्यक्ष होते. त्यांचे जीवन, संघर्ष आणि आदर्श हे जगभरातील लोकांना प्रेरणा देत आहेत.

त्यांच्याबद्दल काही प्रमुख माहिती:

 * पूर्ण नाव: नेल्सन रोलीहलाहला मंडेला (Nelson Rolihlahla Mandela)

 * जन्म: १८ जुलै १९१८, म्वेझो, दक्षिण आफ्रिका

 * मृत्यू: ५ डिसेंबर २०१३, जोहान्सबर्ग, दक्षिण आफ्रिका

 * टोपणनाव: मदिबा (त्यांच्या कुळाचे नाव)

मुख्य योगदान आणि जीवनपट:

 * वर्णभेदविरोधी संघर्ष:

   * दक्षिण आफ्रिकेमध्ये तेव्हा वर्णभेदाची (Apartheid) कठोर धोरणे लागू होती, जिथे कृष्णवर्णीय लोकांना सर्व मूलभूत हक्कांपासून वंचित ठेवले जात होते.

   * मंडेला यांनी या वर्णभेदी धोरणांविरुद्ध आफ्रिकन नॅशनल काँग्रेस (African National Congress - ANC) मध्ये सामील होऊन जोरदार संघर्ष केला.

   * १९४४ मध्ये त्यांनी एएनसी यूथ लीगची (ANC Youth League) स्थापना केली आणि अहिंसक प्रतिकाराला प्रोत्साहन दिले.

   * १९५० च्या दशकात त्यांनी 'डिफायन्स कॅम्पेन' (Defiance Campaign) मध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावली, ज्यात वर्णभेदी कायद्यांविरुद्ध सविनय कायदेभंग करण्यात आला.

 * कारावास:

   * त्यांच्या वर्णभेदविरोधी कार्यामुळे आणि सरकारविरोधात कट रचल्याच्या आरोपाखाली त्यांना अनेकदा अटक करण्यात आली.

   * १९६४ मध्ये 'रिव्होनिया ट्रायल' (Rivonia Trial) मध्ये त्यांना जन्मठेपेची शिक्षा सुनावण्यात आली.

   * जवळपास २७ वर्षे त्यांनी तुरुंगात काढली, ज्यात रॉबेन आयलंड (Robben Island) येथील तुरुंगवासाचा मोठा कालावधी समाविष्ट आहे. तुरुंगात असतानाही ते वर्णभेदविरोधी लढ्याचे एक शक्तिशाली प्रतीक बनले.

 * सुटका आणि शांततेची स्थापना:

   * आंतरराष्ट्रीय दबावामुळे आणि दक्षिण आफ्रिकेतील वाढत्या असंतोषामुळे, ११ फेब्रुवारी १९९० रोजी त्यांची तुरुंगातून सुटका झाली.

   * सुटकेनंतर त्यांनी तत्कालीन दक्षिण आफ्रिकेचे अध्यक्ष एफ.डब्ल्यू. डी. क्लर्क यांच्यासोबत वर्णभेद संपुष्टात आणण्यासाठी आणि लोकशाही स्थापन करण्यासाठी शांततामय वाटाघाटी केल्या.

   * या प्रयत्नांसाठी त्यांना आणि डी. क्लर्क यांना १९९३ मध्ये नोबेल शांतता पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.

 * दक्षिण आफ्रिकेचे पहिले कृष्णवर्णीय अध्यक्ष:

   * १९९४ मध्ये दक्षिण आफ्रिकेत पहिल्यांदाच पूर्णपणे लोकशाही पद्धतीने निवडणुका झाल्या.

   * या निवडणुकीत नेल्सन मंडेला यांची दक्षिण आफ्रिकेचे पहिले कृष्णवर्णीय अध्यक्ष म्हणून निवड झाली.

   * त्यांच्या कार्यकाळात त्यांनी वर्णद्वेषाचा वारसा नष्ट करण्यावर, जातीय सलोखा वाढवण्यावर आणि समानता व न्यायाची स्थापना करण्यावर लक्ष केंद्रित केले. 'सत्य आणि सलोखा आयोग' (Truth and Reconciliation Commission) स्थापन करून त्यांनी भूतकाळातील जखमा भरून काढण्याचा प्रयत्न केला.

 * पुस्तके आणि वारसा:

   * त्यांचे आत्मचरित्र 'लाँग वॉक टू फ्रीडम' (Long Walk to Freedom) जगभर गाजले आणि अनेक भाषांमध्ये त्याचे अनुवाद झाले आहेत.

   * १८ जुलै हा त्यांचा वाढदिवस 'आंतरराष्ट्रीय नेल्सन मंडेला दिन' (International Nelson Mandela Day) म्हणून जगभरात साजरा केला जातो, ज्यामुळे शांतता, मानवी हक्क आणि समानतेसाठी त्यांच्या योगदानाचे स्मरण केले जाते.

नेल्सन मंडेला हे केवळ दक्षिण आफ्रिकेचे नेते नव्हते, तर ते जगभरातील न्याय, समानता आणि स्वातंत्र्याच्या लढ्याचे प्रेरणास्थान आहेत. त्यांनी दाखवून दिले की कठोर परिस्थितीतही दृढनिश्चय, क्षमाशीलता आणि शांततेच्या मार्गाने मोठे बदल घडवता येतात.