विधानसभा विधान परिषद महाराष्ट्र राज्य

 महाराष्ट्रात दोन सदनी विधानमंडळ आहे. यात विधानसभा (विधानसभा) आणि विधान परिषद (विधान परिषद) यांचा समावेश होतो.

विधानसभा

 * विधानसभा हे कनिष्ठ सभागृह आहे.

 * विधानसभेचे सदस्य थेट लोकांद्वारे निवडले जातात.

 * विधानसभेची एकूण सदस्य संख्या २८८ आहे.

 * विधानसभा सदस्यांचा कार्यकाळ ५ वर्षांचा असतो.

 * विधानसभेचे कामकाज मुंबईतील विधान भवन येथे चालते.

 * विधानसभेचे विद्यमान अध्यक्ष: राहुल नार्वेकर (2025)

विधान परिषद

 * विधान परिषद हे वरिष्ठ सभागृह आहे.

 * विधान परिषदेचे सदस्य विविध घटकांमधून निवडले जातात, जसे की स्थानिक स्वराज्य संस्था, शिक्षक मतदारसंघ, पदवीधर मतदारसंघ आणि राज्यपाल नियुक्त सदस्य.

 * विधान परिषदेची एकूण सदस्य संख्या ७८ आहे.

 * विधान परिषद सदस्यांचा कार्यकाळ ६ वर्षांचा असतो.

 * विधान परिषद हे स्थायी सभागृह आहे, म्हणजेच ते कधीही विसर्जित होत नाही. दर दोन वर्षांनी एक तृतीयांश सदस्य निवृत्त होतात.

 * विधानपरिषदेची स्थापना भारत सरकार कायदा, 1935 लागू झाल्यानंतरच प्रथमच झाली.

विधानमंडळाची कार्ये

 * महाराष्ट्रासाठी कायदे बनवणे.

 * सरकारच्या कामकाजावर नियंत्रण ठेवणे.

 * राज्याच्या अर्थसंकल्पाला मान्यता देणे.

महाराष्ट्राच्या विधानमंडळाविषयी अधिक माहिती:

विधानसभा (विधानसभा)

 * सदस्य निवड:

   * महाराष्ट्रात विधानसभा सदस्यांची निवड थेट जनतेतून होते.

   * प्रत्येक मतदारसंघातील मतदार आपल्या प्रतिनिधीला मत देऊन निवडतात.

 * अधिकार:

   * विधानसभा हे लोकांचे थेट प्रतिनिधित्व करणारे सभागृह असल्याने त्याला अधिक अधिकार आहेत.

   * अर्थविषयक विधेयके फक्त विधानसभेतच मांडली जातात.

   * सरकार विधानसभेला जबाबदार असते.

विधान परिषद (विधान परिषद)

 * सदस्य निवड:

   * विधान परिषदेचे सदस्य विविध मार्गांनी निवडले जातात:

     * स्थानिक स्वराज्य संस्थांमधून निवडलेले सदस्य.

     * शिक्षक आणि पदवीधर मतदारसंघांमधून निवडलेले सदस्य.

     * राज्यपालांनी नियुक्त केलेले सदस्य.

 * अधिकार:

   * विधान परिषद हे वरिष्ठ सभागृह असले तरी, त्याचे अधिकार विधानसभेपेक्षा मर्यादित आहेत.

   * कोणत्याही विधेयकावर विधान परिषदेला सूचना करण्याचा अधिकार आहे, पण अंतिम निर्णय विधानसभेचा असतो.

 * महत्त्व:

   * विधान परिषद विविध क्षेत्रांतील तज्ज्ञांना प्रतिनिधित्व करण्याची संधी देते.

   * कोणत्याही विधेयकावर पुनर्विचार करण्याची संधी यामुळे मिळते.

महाराष्ट्रातील द्विसदनी विधानमंडळ पद्धती

 * महाराष्ट्रात द्विसदनी विधानमंडळ पद्धती आहे, म्हणजेच येथे विधानसभा आणि विधान परिषद दोन्ही सभागृहे आहेत.

 * या पद्धतीमुळे कायद्यांच्या निर्मितीमध्ये अधिक विचारविनिमय होतो आणि विविध क्षेत्रांतील लोकांचे प्रतिनिधित्व सुनिश्चित होते.

 * महाराष्ट्रात, कर्नाटक, उत्तर प्रदेश, बिहार, आंध्र प्रदेश आणि तेलंगणा या 6 घटक राज्यात द्विगृही कायदेमंडळ पद्धती अस्तित्वात आहे.

विधानमंडळाचे कामकाज

 * विधानमंडळाचे कामकाज मुंबईतील विधान भवन येथे चालते.

 * विधानमंडळाचे अधिवेशन वर्षातून अनेक वेळा भरते, ज्यामध्ये विविध विषयांवर चर्चा आणि कायदे बनवले जातात.