वातावरणीय दाब

 स्थिर वस्तूला गतिमान करण्यासाठी किंवा गतिमान वस्तूला स्थिर करण्यासाठी किंवा तिची दिशा बदलण्यासाठी बल लावावे लागते.

वस्तूची चाल वाढवण्यासाठी किंवा वस्तूचा आकार बदलण्यासाठी बल लावावे लागते. एखाद्या वस्तूवर जेव्हा बल लावले जाते, तेव्हा तिच्यावर होणारा बलाचा परिणाम हा बल लावलेल्या

पृष्ठभागाच्या क्षेत्रफळावर अवलंबून असतो. बल लावलेल्या पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ जेवढे अधिक असते तेवढा बलाचा परिणाम कमी असतो.

एकक क्षेत्रफळावर लावलेल्या बलाला दाब म्हणतात.

दाब = बल/ क्षेत्रफळ

बल = दाब ×क्षेत्रफळ

. क्षेत्रफळ = बल\ दाब

बलाचे एकक न्यूटन आहे.

पृष्ठभागाचे (क्षेत्रफळाचे) एकक चौरस ...... मीटर किंवा मी आहे.

दाबाचे एकक न्यूटन प्रती मी आहे.

क्षेत्रफळ वाढवले की दाब कमी होतो. क्षेत्रफळ कमी असेल तर दाब जास्त असतो.

अणकुचीदार खिळा, शिवणकामाच्या सुया, चाकू, सुऱ्या थोड्या क्षेत्रफळावर जास्त दाब देऊन विशिष्ट

क्रिया करता येतात.

वायू किंवा द्रव हे प्रवाही पदार्थ आहेत. ते भांड्यांच्या भिंतीवर दाब देतात.

हवेचा दाब सर्व बाजूंनी सारखा असतो.

प्रवाही पदार्थ नेहमी जास्त दाबाकडून कमी दाबाकडे वाहतात.

वातावरणाला वस्तुमान असते. वातावरण पृथ्वीभोवती शेकडो किमीपर्यंत आहे.

वातावरणामुळे पडणाऱ्या दाबाला वातावरणीय दाब म्हणतात.

वातावरणाच्या 10 से.मी. × 10 से.मी. क्षेत्रफळावर वातावरणाचे 1000 किग्रॅ एवढे प्रचंड वस्तुमान असते.

म्हणजेच 1 (एक) चौसेमीवर 10 किग्रॅ वस्तुमान असते 

हवेचा दाब सर्व बाजूंनी सारखा असतो.

हवेचा दाब वरून खाली असतो. तसेच हवेचा दाब खालून वर असतो.

सतराव्या शतकात जर्मन शास्त्रज्ञ ऑटोव्हॉनगेरिकने भांड्यातील हवा काढण्याच्या पंपाचा (1 शोध लावला.

ड्रॉपर, पिचकारी आणि सिरिंज हे एक प्रकारचे पंपच आहेत.

5 मार्च 1872 मध्ये वेस्टिंग हाउस या संशोधकाने रेल्वेसाठी प्रथमच एअर-ब्रेक वापरले.

ट्रक, बस, ट्रेलर, रेल्वे, छोटी वाहने, विमाने इत्यादींमध्ये एअर-ब्रेकचा उपयोग करतात.

आपल्या शरीरावर भोवतालच्या वातावरणाचा दाब कार्य करतो.

दाबांतील फरकामुळे द्रवपदार्थ एका भांड्यातून दुसरीकडे नेता येते