कॅप्टन शुभांशु शुक्ला...

 

15  जुलै  2025 रोजी संपूर्ण देशाचे लक्ष भारताचे सुपुत्र, ग्रुप कॅप्टन शुभांशु शुक्ला यांच्या यशस्वी अंतराळ प्रवासातून परतण्यावर लागले होते. आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक (ISS) वर 18 दिवस घालवल्यानंतर शुभांशु शुक्ला यांनी स्पेसएक्सच्या ड्रॅगन स्पेसक्राफ्टमधून कॅलिफोर्निया किनारपट्टीजवळील पॅसिफिक महासागरात दुपारी 3:01 वाजता (IST) यशस्वी स्प्लॅशडाउन केले.

मोहिमांमध्ये एक गौरवपूर्ण स्थान मिळाले. शुभांशु शुक्ला हे केवळ ISS वर जाणारे पहिले भारतीयच ठरले नाहीत, तर त्यांनी Axiom-4 (Ax-4) मिशनमध्ये पायलट म्हणूनही महत्त्वाची भूमिका बजावली.

चेहऱ्यावर विजयाची चमक घेऊन परतले

ड्रॅगन कॅप्सूलने समुद्राची सतह स्पर्श करताच, स्पेसएक्सच्या बचाव पथकांनी त्वरित कारवाई केली. वैद्यकीय तपासणीनंतर अंतराळवीरांना सुरक्षितपणे बाहेर काढण्यात आले. शुभांशु शुक्ला कॅप्सूलमधून बाहेर येताच, त्यांनी कॅमेऱ्याकडे हात हलवला आणि स्मित केले - जणू काही संपूर्ण मानवतेला 'आम्ही परत आलो आहोत, सुरक्षित आणि यशस्वी' असा आश्वासन देत होते.

गुरुत्वाकर्षणहीन वातावरणात 18 दिवस घालवल्यानंतर पृथ्वीच्या वातावरणात परत येणे अत्यंत आव्हानात्मक असते. त्यांना उभे राहण्यासाठी थोडी मदत करण्यात आली, परंतु त्यांच्या हास्याने आणि आत्मविश्वासाने हे स्पष्ट केले की मोहीम पूर्णपणे यशस्वी झाली.

18 दिवसांत 60 हून अधिक वैज्ञानिक प्रयोग

Ax-4 मिशन अंतर्गत, चारही अंतराळवीरांनी आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावर राहून कृषी, वैद्यकशास्त्र, जल-प्रणाली आणि मानवी शरीरविज्ञान यासंबंधी 60 हून अधिक प्रयोग केले. सर्व प्रयोग सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणात (microgravity) करण्यात आले, ज्यामुळे पृथ्वीबाहेर जीवन आणि तंत्रज्ञानाच्या वर्तनाला समजून घेण्यास मदत होईल.

नासाने (NASA) पुष्टी केली की या मिशनमध्ये वापरलेल्या ड्रॅगन स्पेसक्राफ्टचे नाव "Grace" होते आणि त्याचे पायलट शुभांशु शुक्ला होते. मिशनची कमान नासाच्या (NASA) अनुभवी अंतराळवीर आणि आता ॲक्सिओमशी (Axiom) संबंधित असलेल्या पेगी व्हिटसन (Peggy Whitson) यांनी सांभाळली होती.

भारतासाठी अभिमानाचा क्षण: मोदींनी केले स्वागत

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 'X' वर एक संदेश शेअर केला, "मी राष्ट्रासह ग्रुप कॅप्टन शुभांशु शुक्ला यांचे स्वागत करतो, जे आपल्या ऐतिहासिक अंतराळ मोहिमेतून पृथ्वीवर परतले आहेत. आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावर जाणारे भारताचे पहिले अंतराळवीर म्हणून त्यांनी एक अब्ज स्वप्नांना प्रेरणा दिली आहे. हे आपल्या मानवी अंतराळ मिशन - 'गगनयान' - च्या दिशेने आणखी एक महत्त्वाचा टप्पा आहे."

गगनयानच्या तयारीतील महत्त्वाचा टप्पा

शुभांशु शुक्ला यांची ही यात्रा भारताच्या महत्त्वाकांक्षी 'गगनयान मिशन'साठी एक मजबूत आधार ठरेल, जे भारत 2027 मध्ये प्रक्षेपित करण्याची योजना आखत आहे. Ax-4 मधील त्यांचा सहभाग भारताची तांत्रिक क्षमता आणि जागतिक अंतराळ भागीदारी दर्शवतो.

या मिशनमध्ये शुभांशु यांच्याशिवाय पोलंडचे स्लाव्होश उझ्नान्स्की-विस्निव्हस्की (Sławosz Uznański-Wiśniewski) आणि हंगेरीचे टिबोर कापु (Tibor Kapu) यांचाही समावेश होता. हे मिशन केवळ भारतासाठीच नव्हे, तर अनेक देशांसाठी एक प्रतीकात्मक "स्पेस रिटर्न" होते.