लेबल
- Moral story (9)
- चालू घडामोडी current knowledge (68)
- जनरल नॉलेज (84)
- दिनविशेष (188)
- परीक्षा exam (31)
- प्रेरणादायी लेख (67)
- बोधकथा (14)
- महान व्यक्ती (special person) (108)
- महाराष्ट्रातील जिल्हे (29)
- विशेष प्रश्नमंजुषा (33)
- शासन निर्णय gr (47)
- शिक्षक दिन भाषण (4)
- शिक्षण विस्तार अधिकारी/केंद्रप्रमुख परीक्षा (114)
- सातारा प्रज्ञाशोध परीक्षा टेस्ट (74)
- सामान्य ज्ञान टेस्ट (2)
- स्कॉलरशिप imp (21)
- स्कॉलरशिप नवोदय परीक्षा (50)
- स्कॉलरशिप परीक्षा (20)
- स्कॉलरशिप परीक्षा टेस्ट आठवी (31)
- स्पर्धा परीक्षा टेस्ट (27)
- स्पर्धा परीक्षा टेस्ट लहान गट (58)
गुरुवार, २३ मे, २०२४
विठ्ठल सखाराम पागे
*विठ्ठल सखाराम पागे* (स्वातंत्र्य सैनिक व रोजगार हमी योजनेचे जनक)
*जन्म : 21 जुलै 1910*
(वाळवा, सांगली, महाराष्ट्र)
*मृत्यू : 16 मार्च 1990*
शिक्षण : B.A.LLB ग्रामीण भागातील ‘रोजगार निर्मिती’ या क्षेत्रात देशातील इतर राज्यांना आदर्शकृत ठरलेल्या महाराष्ट्राच्या रोजगार हमी योजनेचे जनक आणि महाराष्ट्र विधान परिषदेचे सभापतिपद अठरा वर्षे सांभाळणारे ज्येष्ठ गांधीवादी नेते, स्वातंत्र्यसैनिक, तत्त्वचिंतक विठ्ठल सखाराम तथा वि. स. पागे यांचा १६ मार्च हा २० वा स्मृतिदिन. श्री. पागे यांच्या अभ्यासू व्यक्तिमत्त्वाला अनेक पैलू होते.
वकील, समाजसेवक, राजकारणी, लोकप्रतिनिधी, चिंतक, अर्थव्यवस्थेचे अभ्यासक आणि विश्लेषण करून उपाय सुचविणारे प्रशासक अशी त्यांची अनेक रूपे होती. त्याशिवाय संत वाङ्मयाचा आणि संस्कृताचा गाढा अभ्यास हे त्यांच्या व्यक्तिमत्त्वाचे वेगळेच वैशिष्टय़ होते. अठरा वर्षे विधान परिषदेचे सभापतिपद सांभाळणे आणि तेही कोणत्याही अपवादाचा किंवा प्रवादाचा विषय न होता सांभाळणे ही कामगिरी फार थोडय़ा लोकांना जमू शकते. विशेषत: वै. पागे यांच्या कारकीर्दीत अनेक मातब्बर नेते सभागृहाचे सदस्य होते. विधिमंडळाच्या कामकाजाच्या नियमांचा अतिशय सूक्ष्म अभ्यास करून सरकारला कचाटय़ात पकडणारे जागरूक नेते विरोधी पक्षांमध्ये होते. अशावेळी कै. पागे अतिशय शांतपणे, कायदे आणि नियमांचा अर्थ लावून सुस्पष्ट निर्णय देत, की तो आपोआपच सर्वाना मान्य ठरत असे. परंतु त्यांच्या विधिमंडळातील कारकीर्दीपेक्षाही त्यांची आठवण महाराष्ट्राला व देशाला राहील ती ‘रोजगार हमी योजने’चे जनक म्हणूनच.
‘रोजगार हमी योजनेचा’ कायदा तयार करून सरकारला सादर करून त्यांची अंमलबजावणी करायला लावणे. तिच्या प्रगतीचा आढावा घेणे आणि कालानुरूप तिच्यात बदल सुचविणे ही सारी कामे कै. पागे यांनी केली. एखाद्या राज्याच्या विकासकार्यात इतक्या महत्त्वाच्या प्रश्नासाठी एखाद्या नेत्याने एवढय़ा मोठय़ा प्रमाणावर कार्य केल्याचे दुसरे उदाहरण क्वचितच असेल. अकुशल ग्रामीण बेरोजगारांना स्वत:च्या परिसरामध्ये रोजगार प्राप्त करून देणारी ही योजना कोटय़वधी बेरोजगारांना अक्षरश: वरदानच ठरली आहे. या योजनेमुळे शहरांकडे जाणाऱ्या लोंढय़ांचे स्थलांतराचे प्रमाण नि:संशयपणे कमी झाले आहे. १९६९ साली कै. श्री. पागे यांच्या सांगली जिल्ह्य़ातील विसापूर गावी सदर योजना प्रथम सुरू झाली व नंतर व्यापक प्रमाणावर राबविण्यात आली.
सदर योजनेचा गौरव संयुक्त राष्ट्रसंघात करण्यात आला आहे. काही मागास आफ्रिकन देशांमध्ये ही योजना संयुक्त राष्ट्रसंघातर्फे राबविण्यात येत आहे. पंतप्रधान मनमोहनसिंग यांना त्यांची उपयुक्तता पटली व सदर योजनेबाबत कायदा संसदेमध्ये संमत करून त्यांची देशभर तातडीने अंमलबजावणी करण्यात आली आहे. सदर योजनेमध्ये ग्रामीण बेरोजगारी हटविण्याची क्षमता असल्याने दरवर्षी अंदाजपत्रकामध्ये वाढीव तरतूद भारत सरकारतर्फे करण्यात येत आहे.
महाराष्ट्राला आणि देशाला दिशा दाखविणारे कै. श्री. पागे हे अभ्यासू चिंतक होते. विधिमंडळाबद्दल त्यांनी काही विचार व्यक्त केले आहेत. शैक्षणिक, सांस्कृतिक, समाजकल्याण विषयक बाबी संबंधीची विधेयके विधान परिषदेत मांडून विधानसभेच्या कामाचा व्याप कमी करता येईल असे त्यांनी सुचविले होते.
अध्यात्म, संतवाङमय आणि संसदी परंपरा हे त्यांचे जिव्हाळ्याचे विषय होते. त्यावर बोलताना वि. स. पागे रंगून जात असत. त्यांच्या निवेदनात रसाळपण तर असेच पण या विषयांचा गाढ अभ्यासही जाणवत असे. संस्कृत भाषेचा त्यांचा व्यासंगही दांडगा होता. त्याचे प्रत्यंतर त्यांच्या भाषणांमधून सतत जाणवत असे. त्यांच्या व्यक्तिमत्त्वाप्रमाणे त्यांच्या भाषेलाही संस्कृतच्या सहवासामुळे एक अभिजात भारदस्तपणा प्राप्त झालेला होता.
कै. वि. स. पागे हे उत्तम दर्जाचे कवी. नाटककार होते. १९३२-३३ च्या सुमारास त्यांनी ‘वीर मोहन’ नावाचे नाटक लिहिले होते. ‘निवडणुकीचा नारळ’ नावाची नाटिका लिहिली होती. त्याचप्रमाणे ‘पहाटेची नौबत’ आणि ‘अमरपक्षी’ या नावाचे त्यांचे दोन काव्यसंग्रह प्रसिद्ध झाले आहेत.
‘तुका म्हणे जाऊ वैकुंठा चालत’ हे त्यांनी लिहिलेले सुंदर संगीत नाटक, ज्येष्ठ अभिनेते दिग्दर्शक कै. श्री. दाजी भाटवडेकर हे या नाटकाचे दिग्दर्शक होते. तसेच संत तुकारामांची प्रमुख भूमिकाही त्यांनीच साकारली होती. सामान्यातून साधुत्वापर्यंतचा संत तुकारामांचा प्रवास सदर नाटकामध्ये सादर केला आहे.
खऱ्या अर्थाने विवेकानंदांच्या कर्मयोग, भक्तियोग आणि ज्ञानयोग यांचा त्रिवेणी संगम जीवनात असलेल्या कै. वि. स. पागे यांची स्मृती जतन करण्यासाठी, त्यांच्या व्यापक व व्यासंगी विचारांचा अभ्यास होण्यासाठी शासनाकडून समाजातील विचारवंतांच्या, अभ्यासकांचा सहकार्यातून योग्य ते स्मारक व्हावे ही अपेक्षा.
🇮🇳 *जयहिंद* 🇮🇳
याची सदस्यत्व घ्या:
पोस्ट (Atom)
स्कॉलरशिप/स्पर्धा परीक्षा/जनरल नॉलेज
- मुख्यपृष्ठ
- गणितीय महत्वाची सूत्रे
- म्हणी व त्याचे अर्थ
- जनरल नॉलेज
- इंग्रजी शब्दांना पर्यायी मराठी शब्द
- समानार्थी शब्द
- विरुद्धार्थी शब्द
- विरामचिन्हे
- विलोमपद भाषेची गंमत
- समूहदर्शक शब्द
- एकाच शब्दाचे अनेक अर्थ
- शब्दसमूहा बद्दल एक शब्द
- Proverbs म्हणी
- भारत राज्य आणि राजधानी
- एकवचन अनेकवचन
- महान भारतीयांची समाधी स्थळे *
- Months महिने
- प्राणी आणि त्यांचा निवारा
- प्राणी व त्यांची पिल्लू
- वाक्यप्रचार
- लिंग ,लिंग प्रकार
- नद्या आणि काठावरील शहरे
- अष्टविनायक
- देश आणि राष्ट्रीय खेळ
- मार्ग आणि मार्गावरील घाटांची नावे
- नृत्यप्रकार आणि सबंधित राज्य
- सीमारेषाची नावे
- धर्मग्रंथ आणि संस्थापक
- सरोवरे आणि राज्ये
- प्रसिद्ध घोषणा
- महाराष्ट्र राज्याची प्रतीके
- जोडशब्द
- शिवरायांचे अष्टप्रधान मंडळ
- वाद्यांचे प्रकार
- मूलभूत हक्क आणि कर्तव्य
- जिल्हा निर्मिती आणि विभाजन
- यमक जुळणारे शब्द
- खेळ आणि खेळाडू
- दिनविशेष
- संक्षिप्त रूपे abbreviation
- प्राणी पक्षी यांची पिल्ले /animal birds bebies
- भारतीय वास्तुशिल्प
- भारतीय अभयारण्ये
- जगातील प्रमुख धर्म आणि धर्मग्रंथ
- महाराष्ट्रतील जिल्हे आणि टोपण नावे
- भारतातील थंड हवेची ठिकाणे
- Singular Plural
- भारतातील नवीन राज्यपालाचे नियुक्ती 2023
- मराठी इंग्रजी सुविचार
- शब्दसमूहाबद्दल एक शब्द.
- रोगाचे नाव व रोग होण्याचे ठिकाण
- महाराष्ट्रातील वस्तुसंग्राहलये
- भारताचे पंतप्रधान
- राष्ट्रीय प्रतीके भारत bharat India
- भारतातील विविध क्रांती
- महाराष्ट्रातील जिल्ह्याची टोपणनावे
- महाराष्ट्रातील पहिले गाव नंबर 1
- वैज्ञानिक उपकरणे....
- जगातील काही प्रमुख सीमारेषा
- जागतिक संघटना व त्यांची मुख्यालय
- वैज्ञानिक संस्था व संज्ञा यांची माहिती
- विभाज्यतेच्या कसोट्या
- संक्षिप्त रूपे
- महत्वाची बंदरे
- प्रसिद्ध घाट
- Singular-Plural एकवचन अनेकवचन
- राष्ट्रीय उद्याने आणि राज्य
- भारत सरकार 2024 केंद्रीय कॅबिनेट मंत्र्यांची खातेवाटपाची संपूर्ण यादी
लोकप्रिय पोस्ट
-
विविध प्रकारच्या वस्तू अथवा प्राणी यांच्या समूहाचा बोध होण्यासाठी त्याला विशिष्ट नाव दिले जाते त्या समुदर्शक शब्द असे म्हणतात. क्रमांक ...
-
विरुद्धार्थी शब्द – कठीण पातळी टेस्ट 📘 इ.८ वी – विरुद्धार्थी शब्द (कठीण स्तर) – 20 प्रश्न उत्तर तपासा
-
https://vote.worldsbestschool.org/publicvote25/entry/2649 नक्की vote करा.. जिल्हा परिषद जालिंदरनगर शाळेची जगातील दहा सर्वोत्कृष्ट शाळांमध्...
-
समानार्थी शब्द – इ.८ वी टेस्ट 📘 इ.८ वी – समानार्थी शब्द चाचणी (20 प्रश्न) उत्तर तपासा
-
Loading…
-
शब्दसमूहाबद्दल एक शब्द – स्कॉलरशिप टेस्ट 📘 इ.८ वी – शब्दसमूहासाठी एक शब्द (20 प्रश्न) उत्तर तपासा
-
*JAVAHAR NAVODAY VIDYALAY* *Selection Test - 2026* *शैक्षणिक वर्ष 2026/27 साठी जवाहर नवोदय विद्यालय निवड परीक्षा फॉर्म भरणे सुरू* *यं...
-
वृत्ते व छंद - स्कॉलरशिप टेस्ट इ. 8वी स्कॉलरशिप - छंद व वृत्ते टेस्ट (20 प्रश्न) उत्तर तपासा
-
NEP 2020 आणि शालेय शिक्षण - टेस्ट राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण 2020 आणि शालेय शिक्षण - चाचणी उत्तर तपासा योग्य उत्तरे: ...