10 फेब्रुवारी दिनविशेष..

 १० फेब्रुवारी दिनविशेष

महत्त्वाच्या घटना:

 * १७६३: पॅरिसचा तह (Treaty of Paris) स्वाक्षरित झाला, ज्यामुळे सात वर्षांचे युद्ध (Seven Years' War) समाप्त झाले. या करारामुळे ब्रिटनने उत्तर अमेरिकेत आपले वर्चस्व प्रस्थापित केले.

 * १८५७: सिपायांच्या बंडातील (१८५७ चे स्वातंत्र्ययुद्ध) एक महत्त्वाचे व्यक्तिमत्त्व मंगल पांडे यांना फाशीची शिक्षा सुनावण्यात आली.

 * १८८३: शिवाजी महाराजांच्या जयंतीचा उत्सव सार्वजनिक स्तरावर साजरा करण्यास बाळ गंगाधर टिळकांनी सुरुवात केली. (तत्पूर्वी, शिवजयंती घराघरात साजरी होत असे, पण सार्वजनिक उत्सवाची सुरुवात टिळकांनी केली.)

 * १९३१: नवी दिल्ली ही भारताची राजधानी बनली. तत्कालीन व्हाइसरॉय लॉर्ड आयर्विन यांनी या शहराचे उद्घाटन केले.

 * १९४२: दुसरे महायुद्ध: जपानने सिंगापूर ताब्यात घेतले, ज्यामुळे ब्रिटिशांना मोठा धक्का बसला.

 * १९९०: दक्षिण आफ्रिकेचे वर्णभेद विरोधी नेते नेल्सन मंडेला यांना २७ वर्षांच्या तुरुंगवासानंतर मुक्त करण्यात आले. (मागील ९ फेब्रुवारीच्या नोंदीतही हा उल्लेख आहे, परंतु अधिकृतपणे १० फेब्रुवारी ही तारीख मानली जाते.)

 * १९९६: आयबीएमचा (IBM) 'डीप ब्लू' (Deep Blue) नावाचा संगणक गॅरी कास्पारोव्ह या विश्वविजेत्या बुद्धिबळपटूला हरवणारा पहिला संगणक बनला.

 * २००६: ऑलिंपिक हिवाळी क्रीडा स्पर्धा (२००६ Winter Olympics) इटलीतील टुरिन शहरात सुरू झाल्या.

 * २००९: दोन उपग्रह (इरिडियम ३३ आणि कॉसमॉस २२५१) अवकाशात एकमेकांवर आदळले. हा अवकाशातील पहिला मोठा अपघात होता.

जन्म:

 * १८९०: बोरिस पास्तरनाक - नोबेल पुरस्कार विजेते रशियन लेखक, 'डॉक्टर झिवागो' (Doctor Zhivago) या कादंबरीचे लेखक.

 * १८९७: जॉन फ्रँकलिन एन्ड्रुज - अमेरिकेचे ४० वे राष्ट्राध्यक्ष. (हे नाव चुकीचे आहे, जॉन फ्रँकलिन एन्ड्रुज हे अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष नव्हते. अमेरिकेचे ३० वे राष्ट्राध्यक्ष कॅल्विन कूलिज यांचा जन्म ४ जुलै १८७२ रोजी झाला.)

 * १९०३: ना. धों. महानोर - प्रसिद्ध मराठी कवी, गीतकार आणि शेतकरी.

 * १९०८: बी. आर. चोप्रा - हिंदी चित्रपट दिग्दर्शक आणि निर्माते.

 * १९१५: वसंतराव नाईक - महाराष्ट्राचे माजी मुख्यमंत्री.

 * १९२१: के. पी. उम्मर - मल्याळम अभिनेते.

 * १९५१: ओमप्रकाश कोहली - महाराष्ट्राचे माजी राज्यपाल.

 * १९७४: एलिझाबेथ बँक्स - अमेरिकन अभिनेत्री.

 * १९८२: जस्टिन गॅटलीन - अमेरिकन धावपटू.

मृत्यू:

 * १८५७: मंगल पांडे - १८५७ च्या स्वातंत्र्ययुद्धातील क्रांतिकारक.

 * १८९१: सोफीया कोवालेव्स्काया - रशियन गणितज्ञ.

 * १९२३: विल्हेल्म रोंटजेन - नोबेल पारितोषिक विजेते जर्मन भौतिकशास्त्रज्ञ, एक्स-रे (X-ray) च्या शोधासाठी प्रसिद्ध.

 * २००५: आर्थर मिलर - प्रसिद्ध अमेरिकन नाटककार, 'डेथ ऑफ अ सेल्समन' (Death of a Salesman) या नाटकासाठी प्रसिद्ध.

 * २०१०: लीला सेठ - भारतातील उच्च न्यायालयाच्या पहिल्या महिला मुख्य न्यायाधीश.

 * २०१४: शिरिष कणेकर - मराठी लेखक, पत्रकार आणि चित्रपट समीक्षक.

 * २०१५: श्यामची आई (या नावाचा उल्लेख व्यक्ती म्हणून योग्य नाही. 'श्यामची आई' हे साने गुरुजींनी लिहिलेले पुस्तक आहे.)

 * २०१६: एस. एम. कृष्णा - कर्नाटकचे माजी मुख्यमंत्री आणि भारताचे माजी परराष्ट्र मंत्री.

 * २०२०: आर. के. पचौरी - नोबेल शांतता पुरस्कार विजेते भारतीय पर्यावरणवादी.

 * २०२१: राजीव कपूर - हिंदी चित्रपट अभिनेते, दिग्दर्शक आणि निर्माते.

 * २०२२: लता मंगेशकर - भारतरत्न पुरस्कार विजेत्या, गानसम्राज्ञी, भारतीय पार्श्वगायिका. (यांचे निधन ६ फेब्रुवारी २०२२ रोजी झाले.)